维基词典:漢語發音表記
目录
國語/普通話[编辑]
以下為根據漢語拼音而來的發音表記。詳細請參考w:現代標準漢語#語音系統。
声母[编辑]
发音方法\发音部位 双唇音 唇齿音 齿龈音 卷舌音 龈颚音 软颚音 塞音
(清音)不送气 ‹b›
ㄅ 玻‹d›
ㄉ 得‹g›
ㄍ 哥送气 ‹p›
ㄆ 坡‹t›
ㄊ 特‹k›
ㄎ 科塞擦音
(清音)不送气 ‹z›
ㄗ 资‹zh›
ㄓ 知‹j›
ㄐ 基送气 ‹c›
ㄘ 雌‹ch›
ㄔ 蚩‹q›
ㄑ 欺擦音(清音) ‹f›
ㄈ 佛‹s›
ㄙ 思‹sh›
ㄕ 诗‹x›
ㄒ 希‹h›
ㄏ 喝鼻音(浊音) ‹m›
ㄇ 摸‹n›
ㄋ 讷边音(浊音) ‹l›
ㄌ 勒通音(浊音) ‹r›
ㄖ 日
韻母[编辑]
开口呼 齐齿呼 合口呼 撮口呼 单元音韵母 ‹-i›
ㄭ 之、资的韵母‹i›
丨 衣‹u›
ㄨ 乌‹ü›
ㄩ 迂‹a›
ㄚ 啊‹ia›
丨ㄚ 呀‹ua›
ㄨㄚ 蛙‹o›
ㄛ 喔‹uo›
ㄨㄛ 窝‹e›
ㄜ 鹅‹ê›
ㄝ 诶‹ie›
丨ㄝ 耶‹üe›
ㄩㄝ 约‹er›
ㄦ 儿复元音韵母 ‹ai›
ㄞ 哀‹uai›
ㄨㄞ 歪‹ei›
ㄟ 诶‹u(e)i›
ㄨㄟ 威‹ao›
ㄠ 熬‹iao›
丨ㄠ 腰‹ou›
ㄡ 欧‹iou›
丨ㄡ 优带鼻音韵母 ‹an›
ㄢ 安‹ian›
丨ㄢ 烟‹uan›
ㄨㄢ 弯‹üan›
ㄩㄢ 冤‹en›
ㄣ 恩‹in›
丨ㄣ 因‹u(e)n›
ㄨㄣ 温‹ün›
ㄩㄣ 晕‹ang›
ㄤ 昂‹iang›
丨ㄤ 央‹uang›
ㄨㄤ 汪‹eng›
ㄥ 亨的韵母‹ing›
丨ㄥ 英‹ueng/ong›
ㄨㄥ 翁同‹iong› ‹ong›
ㄨㄥ 轰的韵母‹iong›
ㄩㄥ 庸
粵語[编辑]
廣州話拼音對照表[编辑]
聲母[编辑]
IPA | 寬式IPA | 黃錫凌 | 廣州 | 教院 | 粵拼 | 耶魯 | 劉錫祥 | Meyer-Wempe | 越语式 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
波 | [p] | [b] | b | b | b | b | b | b | p | b |
婆 | [pʰ] | [p] | p | p | p | p | p | p | p' | p |
摸 | [m] | [m] | m | m | m | m | m | m | m | m |
科 | [f] | [f] | f | f | f | f | f | f | f | f |
多 | [t] | [d] | d | d | d | d | d | d | t | t |
拖 | [tʰ] | [t] | t | t | t | t | t | t | t' | th |
挪 | [n] | [n] | n | n | n | n | n | n | n | n |
羅 | [l] | [l] | l | l | l | l | l | l | l | l |
哥 | [k] | [g] | g | g | g | g | g | g | k | k |
卡 | [kʰ] | [k] | k | k | k | k | k | k | k' | kh |
我 | [ŋ] | [ŋ] | ng | ng | ng | ng | ng | ng | ng | ng |
何 | [h] | [h] | h | h | h | h | h | h | h | h |
左 | [t͡s] | [d͡z] | dz | z | dz | z | j | j | ts | ch |
知 | [t͡ɕ] | [d͡z] | dz | j | dz | z | j | j | ch | ch |
初 | [t͡sʰ] | [t͡s] | ts | c | ts | c | ch | ch | ts' | ts |
雌 | [t͡ɕʰ] | [t͡s] | ts | q | ts | c | ch | ch | ch' | ts |
梳 | [s] | [s] | s | s | s | s | s | s | s | s |
思 | [ɕ] | [s] | s | x | s | s | s | s | sh | s |
姑 | [kʷ] | [gw] | gw | gu | gw | gw | gw | gw | kw | gw |
箍 | [kʷʰ] | [kw] | kw | ku | kw | kw | kw | kw | k'w | kw |
也 | [j] | [j] | y | y | j | j | y | y | y/i | d |
華 | [w] | [w] | w | w | w | w | w | w | w/oo | w |
韻母[编辑]
IPA | 寬式IPA | 黃錫凌 | 廣州 | 教院 | 粵拼 | 耶魯 | 劉錫祥 | Meyer-Wempe | 越语式 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
呀 | [ɑː] | [a] | aa | a | aa | aa | a | a | a | a |
挨 | [ɑːi] | [ai] | aai | ai | aai | aai | aai | aai | aai | ai |
拗 | [ɑːu] | [au] | aau | ao | aau | aau | aau | aau | aau | ao |
(監) | [ɑːm] | [am] | aam | am | aam | aam | aam | aam | aam | am |
晏 | [ɑːn] | [an] | aan | an | aan | aan | aan | aan | aan | an |
罌 | [ɑːŋ] | [aŋ] | aang | ang | aang | aang | aang | aang | aang | ang |
鴨 | [ɑːp] | [ap] | aap | ab | aap | aap | aap | aap | aap | ap |
押 | [ɑːt] | [at] | aat | ad | aat | aat | aat | aat | aat | at |
(客) | [ɑːk] | [ak] | aak | ag | aak | aak | aak | aak | aak | ac |
矮 | [ɐi] | [ɐi] | ai | ei | ai | ai | ai | ai | ai | ây |
歐 | [ɐu] | [ɐu] | au | eo | au | au | au | au | au | âu |
庵 | [ɐm] | [ɐm] | am | em | am | am | am | am | am/om | âm |
(恩) | [ɐn] | [ɐn] | an | en | an | an | an | an | an | anh |
鶯 | [ɐŋ] | [ɐŋ] | ang | eng | ang | ang | ang | ang | ang | ǎng |
(急) | [ɐp] | [ɐp] | ap | eb | ap | ap | ap | ap | ap/op | ǎp |
(不) | [ɐt] | [ɐt] | at | ed | at | at | at | at | at | ach |
(德) | [ɐk] | [ɐk] | ak | eg | ak | ak | ak | ak | ak | ǎc |
誒 | [ɛː] | [ɛ] | e | é | e | e | e | e | e | e |
(非) | [ei] | [ei] | ei | éi | ei | ei | ei | ei | ei | i |
(掉)* | [ɛːu] | eu | eu | |||||||
(舔)* | [ɛːm] | em | em | |||||||
(鏡) | [ɛːŋ] | [ɛŋ] | eng | éng | eng | eng | eng | eng | eng | eng |
(夾)* | [ɛːp] | ep | ep | |||||||
(尺) | [ɛːk] | [ɛk] | ek | ég | ek | ek | ek | ek | ek | ec |
衣 | [iː] | [i] | i | i | i | i | i | i | i | ia |
妖 | [iːu] | [iu] | iu | iu | iu | iu | iu | iu | iu | iu |
淹 | [iːm] | [im] | im | im | im | im | im | im | im | im |
煙 | [iːn] | [in] | in | in | in | in | in | in | in | in |
英 | [ɪŋ] | [iŋ] | ing | ing | ing | ing | ing | ing | ing | ing |
葉 | [iːp] | [ip] | ip | ib | ip | ip | ip | ip | ip | ip |
熱 | [iːt] | [it] | it | id | it | it | it | it | it | it |
益 | [ɪk] | [ik] | ik | ig | ik | ik | ik | ik | ik | ic |
柯 | [ɔː] | [ɔ] | o | o | o | o | o | oh | oh | o |
哀 | [ɔːi] | [ɔi] | oi | oi | oi | oi | oi | oi | oi | oi |
奧 | [ou] | [ou] | ou | ou | ou | ou | ou | o | o | u |
安 | [ɔːn] | [ɔn] | on | on | on | on | on | on | on | on |
(康) | [ɔːŋ] | [ɔŋ] | ong | ong | ong | ong | ong | ong | ong | oong |
(渴) | [ɔːt] | [ɔt] | ot | od | ot | ot | ot | ot | ot | ot |
惡 | [ɔːk] | [ɔk] | ok | og | ok | ok | ok | ok | ok | oot |
烏 | [uː] | [u] | u | u | u | u | u | oo | oo | ua |
煨 | [uːi] | [ui] | ui | ui | ui | ui | ui | ooi | ooi | ui |
碗 | [uːn] | [un] | un | un | un | un | un | oon | oon | un |
甕 | [ʊŋ] | [uŋ] | ung | ung | ung | ung | ung | ung | ung | ung |
活 | [uːt] | [ut] | ut | ud | ut | ut | ut | oot | oot | ut |
屋 | [ʊk] | [uk] | uk | ug | uk | uk | uk | uk | uk | uc |
靴 | [œː] | [œ] | eu | ê | oe | oe | eu | euh | oeh | uêa |
(香) | [œːŋ] | [œŋ] | eung | êng | oeng | oeng | eung | eung | eung | uơng |
(約) | [œːk] | [œk] | euk | êg | oek | oek | euk | euk | euk | uơc |
(去) | [ɵy] | [œy] | eue | êu | oey | eoi | eui | ui | ui | uâi |
(春) | [ɵn] | [œn] | eun | ên | oen | eon | un | un | un | uânh |
(律) | [ɵt] | [œt] | eut | êd | oet | eot | ut | ut | ut | uâch |
於 | [yː] | [y] | ue | ü | y | yu | yu | ue | ue | uya |
冤 | [yːn] | [yn] | uen | ün | yn | yun | yun | uen | uen | uyn |
月 | [yːt] | [yt] | uet | üd | yt | yut | yut | uet | uet | uyt |
唔 | [m̩] | [m̩] | m | m | m | m | m | m | m | uhm |
五 | [ŋ̩] | [ŋ̩] | ng | ng | ng | ng | ng | ng | ng | uhm |
- *:口語變異
- 黃錫凌羅馬拼音 euue 省略成 eue, 廣州話拼音方案 êü 省略成 êu
- 在廣州話拼音方案,聲母 j, q, x 是用來拼寫 i, ü 韻之用,另外 ü 行的韻母用來拼 j, q, x 時,省略兩點
聲調[编辑]
下表的平、上、去聲以 “a” 音為例,入聲以 “at” 音為例。
IPA | 寬式IPA | 黃錫凌 | 廣州 | 教院 | 粵拼 | 耶魯 | 劉錫祥 | Meyer-Wempe | 越语式 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
陰平,53 | ˥˧ | ˈa | ˈa | 1 | 1 | 1 | à | 1 | a | á |
高平,55 | ˥˥ | ˈa | ˈa | 1 | 1 | 1 | ā | 10 | a | |
陰上,35 | ˧˥ | ˊa | ˊa | 2 | 2 | 2 | á | 2 | á | ã |
陰去,33 | ˧˧ | ˉa | ˉa | 3 | 3 | 3 | a | 3 | à | a |
陽平,21或11 | ˨˩ 或 ˩˩ | ˌa | ˌa | 4 | 4 | 4 | àh | 4 | ā | à |
陽上,13或23 | ˩˧ 或 ˨˧ | ˏa | ˏa | 5 | 5 | 5 | áh | 5 | ǎ | ạ |
陽去,22 | ˨˨ | ˍa | ˍa | 6 | 6 | 6 | ah | 6 | â | à |
陰入,5 | ˥ | ˈat | ˈat | 1 | 7或1 | 1 | āt | 1 | at | á |
中入,3 | ˧ | ˉat | ˉat | 3 | 8或3 | 3 | at | 3 | àt | a |
陽入,2 | ˨ | ˍat | ˍat | 6 | 9或6 | 6 | aht | 6 | ât | à |
台山話拼音對照表[编辑]
聲母[编辑]
IPA | 維基詞典 | Stephen Li | Gene Chin | 國防語言學院 | 例 |
---|---|---|---|---|---|
/t͡sʰ/ | c | ts | ch | ch’ | 床 |
/p/ | b | b | b | p | 鼻 |
/t/ | d | d | d | t | 樽 |
/k/ | g | g | g | k | 見 |
/f/ | f | f | f | f | 風 |
/h/ | h | h | h | h | 台 |
/kʰ/ | k | k | k | k’ | 佢 |
/ᵐb/ | m | m | m | m | 乜 |
/l/ | l | l | l | l | 老 |
/ⁿd/ | n | n | n | n | 你 |
/pʰ/ | p | p | p | p’ | 皮 |
/ᵑg/ | ng | ŋ | ng | ng | 人 |
/tʰ/ | t | t | t | t’ | 窗 |
/v/ | v | v | v | w | 話 |
/ʒ/ | y | y | y | y | 嘢 |
/t͡s/ | z | dz | j | ch | 州 |
/ɬ/ | lh | ɬ | x | lh | 三 |
/s/ | s | s | s | s | 山 |
韻母[编辑]
IPA | 維基詞典 | Stephen Li | Gene Chin | 國防語言學院 | 例 |
---|---|---|---|---|---|
/iu/ | iu | iu | iu | iu | 優 |
/ak̚/ | ak | ak | ak | aak | 得 |
/am/ | am | am | am | aam | 三 |
/iak̚/ | iak | iak | ek | iak | 糴 |
/eu/ | eu | ǝu | eo | aau | 斗 |
/i/ | i | i | i | i | 皮 |
/iau/ | iau | iau | el | iau | 釣 |
/un/ | un | un | un | oon | 敦 |
/ᵘɔ/ | o | ɔ | o | o | 多 |
/ɔk̚/ | ok | ɔk | ok | ok | 惡 |
/iaŋ/ | iang | iaŋ | eng | iang | 釘 |
/ᵘɔi/ | oi | ɔi | oi | oi | 愛 |
/iap̚/ | iap | iap | ep | iep | 碟 |
/iɛ/ | ie | ia | eh | e | 嗲 |
/ɵŋ/ | uung | ǝŋ | ung | ung | 龍 |
/au/ | au | ɔu | ao | aau | 老 |
/im/ | im | im | im | im | 音 |
/ɔŋ/ | ong | ɔŋ | ong | ong | 當 |
/em/ | em | ǝm | eim | ? | 含 |
/an/ | an | an | an | aan | 丹 |
/ep̚/ | ep | ǝp | eip | ? | 𢱕 |
/et̚/ | et | ɛt | eik | ? | 跌 |
/ip̚/ | ip | ip | ip | ip | 邑 |
/ᵘɔt̚/ | ot | ɔt | ot | ot | 乜 |
/aŋ/ | ang | aŋ | ang | aang | 登 |
/m̩/ | m | m | m | m | 五 |
/ɵt̚/ | uut | ut | ut | ? | 律 |
/ut̚/ | ut | ut | ut | oot | 突 |
/ɵk̚/ | uuk | ǝk | uk | uk | 六 |
/in/ | in | in | in | in | 因 |
/ei/ | ei | i | i | i | 耳 |
/ᵘɔn/ | on | ɔn | on | on | 安 |
/ui/ | ui | ui | ui | ooi | 對 |
/at̚/ | at | at | at | aat | 押 |
/u/ | u | u | u | oo | 都 |
/iam/ | iam | iam | em | iem | 店 |
/it̚/ | it | it | it | it | 一 |
/en/ | en | ein | ein | ien | 丁 |
/a/ | a | a | a | a | 阿 |
/ai/ | ai | ai | ai | aai | 大 |
/ap̚/ | ap | ap | ap | aap | 搭 |
聲調[编辑]
調值 | 維基詞典 | Gene Chin | 國防語言學院 | 例 |
---|---|---|---|---|
33 | 1 | ä | à | 偷 |
55 | 2 | ā | a | 口 |
22 | 3 | ã | ā | 頭 |
21 | 4 | â | ạ̄ | 厚 |
32 | 5 | à | â | 後 |
變調[编辑]
調值 | 維基詞典 | Gene Chin | 國防語言學院 | 例 |
---|---|---|---|---|
335 | 1* | ä/ | à* | 頭先 |
225 | 3* | ã/ | ā* | 近來 |
215 | 4* | â/ | ạ̄* | 去街 |
325 | 5* | à/ | â* | 台山話 |
閩南語[编辑]
閩南語白話字[编辑]
聲母[编辑]
塞音及塞擦音 | 鼻音 | 擦音 | 邊音 | |||
---|---|---|---|---|---|---|
清音 | 濁音 | |||||
不送氣 | 送氣 | |||||
唇音 | p 邊 |
ph 頗 |
b 文 |
m 毛 |
||
舌音 | t 地 |
th 他 |
n 耐 |
l 柳 | ||
齒音 | ch 曾 |
chh 出 |
j 入 |
s 時 |
||
牙音 | k 求 |
kh 去 |
g 語 |
ng 雅 |
||
喉音 | h 喜 |
元音[编辑]
前元音 | 央元音 | 後元音 | |
---|---|---|---|
高元音 | i | u | |
中元音 | e | o | o· |
低元音 | a |
聲調[编辑]
(以a為標注範例)
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
陰平 | 陰上 | 陰去 | 陰入 | 陽平 | 陽上 | 陽去 | 陽入 |
a | á | à | a+入聲韻尾 | â | ā | ā | a̍+入聲韻尾 |
備注[编辑]
- 七聲調區,第6聲(陽上)併入第7聲(陽去),是為聲韻學上「濁上變去」。
- 第4、8聲為入聲。
- 入聲韻尾:有 -p、-t、-k、-h 四種。 喉塞音韻尾 -h 僅會出現於白讀。
客家話[编辑]
客家話拼音方案[编辑]
字母[编辑]
拼音採用拉丁字母,其中r、w不用來拼寫梅縣客家話。ê 是字母 e 的變體,用以代表
。
聲母[编辑]
聲母總數為19個。不以輔音為首的音節,稱為零聲母。列表如下:
b | 波p | 婆m | 摸f | 火v | 窩
d | 多t | 拖n | 挪l | 羅|
g | 哥k | 科ng | 我h | 河|
j | 擠q | 妻x | 西||
z | 資c | 雌s | 思
資 zi1、雌 ci1、思 si1 等字的韻母用 i
。
韻母[编辑]
韻母總數為74個。列表如下:
i | 資i | 衣u | 姑
a | 阿ia | 也ua | 掛
o | 哦io | 喲uo | 過
ê | 這iê | (撒)uê | 穢
ai | 挨iai | 椰uai | 怪
oi | 哀||
au | 凹iau | 腰|
êu | 歐||
iu | 有||
iui | 銳ui | 貴|
am | 庵iam | 淹|
êm | 砧||
em | 針im | 陰|
an | 班ian | 煙uan | 關
on | 安ion | 阮uon | 管
ên | 恩iên | 邊uên | 耿
en | 真in | 因|
iun | 允un | 敦|
ang | 冷iang | 影uang | 礦
ong | 江iong | 央uong | 光
iung | 雍ung | 工|
ab | 鴨iab | 葉|
êb | 粒||
eb | 汁ib | 邑|
ad | 八iad | 乙uad | 刮
od | 遏||
êd | 北iêd | 鱉uêd | 國
ed | 質id | 一|
iud | 郁ud | 骨|
ag | 扼iag | 錫uag | □
og | 惡iog | 約uog | 郭
iug | 育ug | 督|
m | 唔n | 五
i 行的韻母,前面沒有聲母的時候,寫成 yi、ya、yo、yê、yai、yau、yu、yui、yam、yim、yan、yin、yun、yang、yong、yung、yab、yib、yad、yid、yud、yag、yog、yug。
聲調[编辑]
調類 | 陰平 | 陽平 | 上聲 | 去聲 | 陰入 | 陽入 |
調號 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
調值 | 44 | 11 | 31 | 52 | 11 | 55 |
fu1 | fu2 | fu3 | fu4 | fug5 | fug6 | |
例字 | 夫 | 扶 | 府 | 富 | 福 | 服 |