սնդիկ
亞美尼亞語
[编辑]| 化學元素 | |
|---|---|
| Hg | |
| 前：ոսկի (oski) (Au) | |
| 後：թալիում (tʿalium) (Tl) | |
詞源
[编辑]發音
[编辑]音頻（東亞美尼亞）： (檔案)
名詞
[编辑]սնդիկ • (sndik)
變格
[编辑]nominalized, i-型 (東亞美尼亞語)
| 單數 | 複數 | |||
|---|---|---|---|---|
| 主格 | սնդիկ (sndik) | սնդիկներ (sndikner) | ||
| 與格 | սնդիկի (sndiki) | սնդիկների (sndikneri) | ||
| 奪格 | սնդիկից (sndikicʿ) | սնդիկներից (sndiknericʿ) | ||
| 工具格 | սնդիկով (sndikov) | սնդիկներով (sndiknerov) | ||
| 方位格 | սնդիկում (sndikum) | սնդիկներում (sndiknerum) | ||
| 定 | ||||
| 主格 | սնդիկը/սնդիկն (sndikə/sndikn) | սնդիկները/սնդիկներն (sndiknerə/sndiknern) | ||
| 與格 | սնդիկին (sndikin) | սնդիկներին (sndiknerin) | ||
| 第一人稱所有格 | ||||
| 主格 | սնդիկս (sndiks) | սնդիկներս (sndikners) | ||
| 與格 | սնդիկիս (sndikis) | սնդիկներիս (sndikneris) | ||
| 奪格 | սնդիկիցս (sndikicʿs) | սնդիկներիցս (sndiknericʿs) | ||
| 工具格 | սնդիկովս (sndikovs) | սնդիկներովս (sndiknerovs) | ||
| 方位格 | սնդիկումս (sndikums) | սնդիկներումս (sndiknerums) | ||
| 第二人稱所有格 | ||||
| 主格 | սնդիկդ (sndikd) | սնդիկներդ (sndiknerd) | ||
| 與格 | սնդիկիդ (sndikid) | սնդիկներիդ (sndiknerid) | ||
| 奪格 | սնդիկիցդ (sndikicʿd) | սնդիկներիցդ (sndiknericʿd) | ||
| 工具格 | սնդիկովդ (sndikovd) | սնդիկներովդ (sndiknerovd) | ||
| 方位格 | սնդիկումդ (sndikumd) | սնդիկներումդ (sndiknerumd) | ||
古典亞美尼亞語
[编辑]其他形式
[编辑]- սնտիկ (sntik)
詞源
[编辑]借自伊朗語支：對比中古波斯語 [需要書冊巴列維文] (zy(w)ndk')、摩尼中古波斯語 𐫉𐫏𐫗𐫅𐫃 (zyndg)、古典波斯語 زنده (zinda, “活著的”)、波斯語 جیوه (jive)、ژیوه (žive, “汞”)。對照借自伊朗語族的：中古亞美尼亞語 ժիպակ (žipak)、阿拉伯語 زِئْبَق (ziʔbaq)、زَاؤُوق (zāʔūq)、古典敘利亞語 ܙܝܘܓ (zīwag)、ܣܐܕܢܓ (/sʾdng/)、格魯吉亞語 სინდიყი (sindiq̇i, “汞”)，後者可能經由亞美尼亞語借入。關於其意思上的發展，對比英語 quicksilver、拉丁語 argentum vivum。正確的詞源早在1823年就由 Klaproth 提出。
名詞
[编辑]սնդիկ (sndik)
- 汞，水銀
- 8th century, Gregory of Nyssa, Tesutʿiwn yałags mardoys kazmutʿean [On the Formation of Man] [1]:
- Ասի, եւ սնդիկդ (var. սնդիկտ, սնտիկդ) յառաջագոյն հեղեալ, այն որ շուրջ զնովաւ է՝ կողմանաւորի ուրումն եւ փոշոտ վայրի, ի մանր-մանր գնդակս ոլոռնացեալ, յերկրին սփռել առ ոչինչ յայնոսիկ, որ պատահեցին նմա, խառնեալ։
- Asi, ew sndikd (var. sndikt, sntikd) yaṙaǰagoyn heğeal, ayn or šurǰ znovaw ē, koğmanawori urumn ew pʿošot vayri, i manr-manr gndaks oloṙnacʿeal, yerkrin spʿṙel aṙ očʿinčʿ yaynosik, or patahecʿin nma, xaṙneal.
- Ասի, եւ սնդիկդ (var. սնդիկտ, սնտիկդ) յառաջագոյն հեղեալ, այն որ շուրջ զնովաւ է՝ կողմանաւորի ուրումն եւ փոշոտ վայրի, ի մանր-մանր գնդակս ոլոռնացեալ, յերկրին սփռել առ ոչինչ յայնոսիկ, որ պատահեցին նմա, խառնեալ։
- 14th century, Grigor Tatʿewacʿi, Girkʿ kʿarozutʿean or kočʿi Amaṙan hator [Sermons, Summer Part] :[2]
- Վեցերորդ՝ զի ասէ Արիստոտէլ թէ՝ սընդիկն եւ ծծումբն յոր ժամ խառնին ընդ իրեար յերակս երկրի, լինին նիւթ ամենայն հրահալելեաց։ Զի զօրութեամբ աստեղաց՝ սընդիկն եւ ծծումբն յիրեար խառնել, փոխին երբեմնն յոսկի, երբեմն յարծաթ, երբեմն յերկաթ, եւ ի պղինձ, եւ ի կլայեկ։ Արդ՝ թէ երկնից զօրութիւնն զսնդիկն եւ զծծումբն կարէ յոսկի փոխել՝ որչափ եւս առաւել Աստուած կարէ զհացն ի մարմին իւր փոխել։
- Vecʿerord, zi asē Aristotēl tʿē, səndikn ew ccumbn yor žam xaṙnin ənd irear yeraks erkri, linin niwtʿ amenayn hrahaleleacʿ. Zi zōrutʿeamb asteğacʿ, səndikn ew ccumbn yirear xaṙnel, pʿoxin erbemnn yoski, erbemn yarcatʿ, erbemn yerkatʿ, ew i pğinj, ew i klayek. Ard, tʿē erknicʿ zōrutʿiwnn zsndikn ew zccumbn karē yoski pʿoxel, orčʿapʿ ews aṙawel Astuac karē zhacʿn i marmin iwr pʿoxel.
- Վեցերորդ՝ զի ասէ Արիստոտէլ թէ՝ սընդիկն եւ ծծումբն յոր ժամ խառնին ընդ իրեար յերակս երկրի, լինին նիւթ ամենայն հրահալելեաց։ Զի զօրութեամբ աստեղաց՝ սընդիկն եւ ծծումբն յիրեար խառնել, փոխին երբեմնն յոսկի, երբեմն յարծաթ, երբեմն յերկաթ, եւ ի պղինձ, եւ ի կլայեկ։ Արդ՝ թէ երկնից զօրութիւնն զսնդիկն եւ զծծումբն կարէ յոսկի փոխել՝ որչափ եւս առաւել Աստուած կարէ զհացն ի մարմին իւր փոխել։
變格
[编辑]i-a-類
派生語彙
[编辑]參考資料
[编辑]延伸閱讀
[编辑]- Ačaṙean, Hračʿeay (1979年)，“սնդիկ”，Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (亞美尼亞語)，第 IV 卷，2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume版，Yerevan：University Press，第 236ab 頁
- Template:R:ar:Asatrian:2006
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837年)，“սնդիկ”，Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (古典亞美尼亞語)，Venice：S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (2010年)，“սնդիկ”，Vahan Sargsyan, 编，Hayeren stugabanakan baṙaran [亚美尼亚语语源词典] (亞美尼亞語)，Yerevan：Asoghik
- Klaproth, Julius (1823年) Asia polyglotta，Paris：A. Schubart，第 104a 頁
- Mxitʿar Sebastacʿi (1749年)，“սնդիկ”，Baṙgirkʿ Haykazean lezui [Dictionary of the Armenian Language] (古典亞美尼亞語)，第 I 卷，Venice：S. Lazarus Armenian Academy，第 994b 頁
- Template:R:xcl:Perikhanyan:1987，提出該詞可能派生自另一伊朗語族詞根
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879年)，“սնդիկ”，Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English]，Venice：S. Lazarus Armenian Academy