հայր
亚美尼亚语
[编辑]其他形式
[编辑]- հեր (her) (口语、方言)
词源
[编辑]借自古典亞美尼亞語 հայր (hayr)。繼承詞為հեր (her)。
发音
[编辑]音頻 (東亞美尼亞語)： (檔案)
名词
[编辑]հայր • (hayr)
变格
[编辑] or-類，有生 (東亞美尼亞語)
| 單數 | 複數 | |||
|---|---|---|---|---|
| 主格 | հայր (hayr) | հայրեր (hayrer) | ||
| 與格 | հոր (hor) | հայրերի (hayreri) | ||
| 奪格 | հորից (horicʻ) | հայրերից (hayrericʻ) | ||
| 工具格 | հորով (horov) | հայրերով (hayrerov) | ||
| 方位格 | — | — | ||
| 定 | ||||
| 主格 | հայրը/հայրն (hayrə/hayrn) | հայրերը/հայրերն (hayrerə/hayrern) | ||
| 與格 | հորը/հորն (horə/horn) | հայրերին (hayrerin) | ||
| 第一人稱所有格 | ||||
| 主格 | հայրս (hayrs) | հայրերս (hayrers) | ||
| 與格 | հորս (hors) | հայրերիս (hayreris) | ||
| 奪格 | հորիցս (horicʻs) | հայրերիցս (hayrericʻs) | ||
| 工具格 | հորովս (horovs) | հայրերովս (hayrerovs) | ||
| 方位格 | — | — | ||
| 第二人稱所有格 | ||||
| 主格 | հայրդ (hayrd) | հայրերդ (hayrerd) | ||
| 與格 | հորդ (hord) | հայրերիդ (hayrerid) | ||
| 奪格 | հորիցդ (horicʻd) | հայրերիցդ (hayrericʻd) | ||
| 工具格 | հորովդ (horovd) | հայրերովդ (hayrerovd) | ||
| 方位格 | — | — | ||
古亚美尼亚语
[编辑]词源
[编辑]源自原始亞美尼亞語 *hayir，源自*hatir，源自原始印歐語 *ph₂tḗr。參見հօր (hōr)、հարբ (harb)。
名词
[编辑]հայր (hayr)
- 父親，爸爸
- հայր եւ մայր ― hayr ew mayr ― 父母，雙親
- հարք մեր ― harkʻ mer ― 祖先 (字面意思是「我們的父親們」)
- որդի ի հօրէ ― ordi i hōrē ― 從父到子
- իբրեւ զհայր ― ibrew zhayr ― 慈父般的
- ազնիւ, բարեգութ հայր ― azniw, baregutʻ hayr ― 好的、溫柔的父親
- սիրտ, գութ, սէր հօր ― sirt, gutʻ, sēr hōr ― 父親之心、溫柔、愛；父愛
- սիրել, պատուել զհայր, զօրավիգն լինել հօրին ― sirel, patuel zhayr, zōravign linel hōrin ― 愛、尊重、幫助自己的父親
- յաւելուլ առ հարս ― yawelul aṙ hars ― 死亡
- ննջեաց ընդ հարս իւր ― nnǰeacʻ ənd hars iwr ― 他和他父親一起睡覺
- հայր որդւովք բերկրեալ ― hayr ordwovkʻ berkreal ― 對孩子們感到高興的父親
- Հայր երկնաւոր, գթութեան ― Hayr erknawor, gtʻutʻean ― 仁慈的天父
- հայրն Յովսէփ ― hayrn Yovsēpʻ ― 聖若瑟
- հայր աշխարհի ― hayr ašxarhi ― 亞當 (字面意思是「世界之父」)
- բարեյիշատակ հայրն Իսահակ ― bareyišatak hayrn Isahak ― 先父伊薩克
- հայր մեր ― hayr mer ― 主禱文
- (比喻義) 領導者，領袖；創立者，建立者；發明者，作者
- հայր հայրենեաց ― hayr hayreneacʻ ― 國父
- հայր ժողովրդեան ― hayr žołovrdean ― 人民之父
- հայր աղքատաց ― hayr ałkʻatacʻ ― 窮人之父
- քերթողաց հայր ― kʻertʻołacʻ hayr ― [亞美尼亞]文學之父（莫夫謝斯·霍列納齊）
- հայր պատմագրաց ― hayr patmagracʻ ― 歷史學之父（希羅多德）
- հայր մարդպետ ― hayr mardpet ― 大太監
- 對神職人員的稱呼
- յարգոյ հայր ― yargoy hayr ― 牧師大人
- հարք եկեղեցւոյ ― harkʻ ekełecʻwoy ― 教父，天主教會早期宗教作家及宣教師
- հարք միանձունք ― harkʻ mianjunkʻ ― 老隱士
- հայր սուրբ ― hayr surb ― 聖父；教皇
- հայր խոստովանութեան ― hayr xostovanutʻean ― 聆聽懺悔的神父
- հոգեւոր հայր ― hogewor hayr ― 精神父親，聆聽懺悔的牧師
变格
[编辑]不規則
| 單數 | 複數 | ||
|---|---|---|---|
| 主格 | հայր (hayr) | հարք (harkʻ) | |
| 屬格 | հօր = հաւր (hōr = hawr) | հարց (harcʻ) | |
| 與格 | հօր = հաւր (hōr = hawr) | հարց (harcʻ) | |
| 賓格 | հայր (hayr) | հարս (hars) | |
| 奪格 | հօրէ = հաւրէ (hōrē = hawrē) | հարց (harcʻ) | |
| 工具格 | հարբ (harb) | հարբք (harbkʻ) | |
| 方位格 | հօր = հաւր (hōr = hawr) | հարս (hars) | |
| 複數屬格-與格形式可作հարանց (harancʻ)；複數工具格形式可作հարամբք (harambkʻ) | |||
用法说明
[编辑]本詞有以下結合形：հայր- (hayr-)、հօր- (hōr-)、հարանց- (harancʻ-)、յօր- (yōr-)。
衍生词汇
[编辑]- աբբահայր (abbahayr)
- ամենահայր (amenahayr)
- անհայր (anhayr)
- անհայրութիւն (anhayrutʻiwn)
- աշխարհահայր (ašxarhahayr)
- աստուածահայր (astuacahayr)
- զուգահայր (zugahayr)
- թագաւորահայր (tʻagaworahayr)
- խոստովանահայր (xostovanahayr)
- կնքահայր (knkʻahayr)
- կնքահայրութիւն (knkʻahayrutʻiwn)
- համահայր (hamahayr)
- համհօրեայ (hamhōreay)
- հայրաբար (hayrabar)
- հայրաբարոյ (hayrabaroy)
- հայրաբարու (hayrabaru)
- հայրաբուղխ (hayrabułx)
- հայրաբուն (hayrabun)
- հայրագիր (hayragir)
- հայրագրութիւն (hayragrutʻiwn)
- հայրազեղծ (hayrazełc)
- հայրախեղդ (hayraxełd)
- հայրախնամ (hayraxnam)
- հայրածին (hayracin)
- հայրակամ (hayrakam)
- հայրական (hayrakan)
- հայրակեր (hayraker)
- հայրակոչ (hayrakočʻ)
- հայրահալած (hayrahalac)
- հայրանամ (hayranam)
- հայրանարգ (hayranarg)
- հայրանարգու (hayranargu)
- հայրանման (hayranman)
- հայրանուն (hayranun)
- հայրանունական (hayranunakan)
- հայրաշարժ (hayrašarž)
- հայրապատուէր (hayrapatuēr)
- հայրապետ (hayrapet)
- հայրապետաբար (hayrapetabar)
- հայրապետախումբ (hayrapetaxumb)
- հայրապետական (hayrapetakan)
- հայրապետանամ (hayrapetanam)
- հայրապետանոց (hayrapetanocʻ)
- հայրապետարան (hayrapetaran)
- հայրապետութիւն (hayrapetutʻiwn)
- հայրապէս (hayrapēs)
- հայրասէր (hayrasēr)
- հայրասպան (hayraspan)
- հայրասպանութիւն (hayraspanutʻiwn)
- հայրատանջ (hayratanǰ)
- հայրատեաց (hayrateacʻ)
- հայրատունկ (hayratunk)
- հայրատուր (hayratur)
- հայրափափաք (hayrapʻapʻakʻ)
- հայրենադիր (hayrenadir)
- հայրենազիրկ (hayrenazirk)
- հայրենազուրկ (hayrenazurk)
- հայրենական (hayrenakan)
- հայրենակատար (hayrenakatar)
- հայրենասէր (hayrenasēr)
- հայրենատուր (hayrenatur)
- հայրենաւանդ (hayrenawand)
- հայրենեան (hayrenean)
- հայրենի (hayreni)
- հայրիկ (hayrik)
- հայրութիւն (hayrutʻiwn)
- հայրունակ (hayrunak)
- հայրօրէն (hayrōrēn)
- հայրօրէնաբար (hayrōrēnabar)
- հարանցամոյն (harancʻamoyn)
- հոմահայր (homahayr)
- հօրաբարոյ (hōrabaroy)
- հօրածին (hōracin)
- հօրական (hōrakan)
- հօրամոյն (hōramoyn)
- հօրաքեռորդի (hōrakʻeṙordi)
- հօրաքոյր (hōrakʻoyr)
- հօրեղբայր (hōrełbayr)
- հօրեղբօրորդի (hōrełbōrordi)
- հօրորդի (hōrordi)
- հօրորդութիւն (hōrordutʻiwn)
- հօրքոյր (hōrkʻoyr)
- մարգարէահայր (margarēahayr)
- միահայր (miahayr)
- նախահայր (naxahayr)
- նախահայրեան (naxahayrean)
- որդեհայրութիւն (ordehayrutʻiwn)
- որդեհօրութիւն (ordehōrutʻiwn)
- սանահայր (sanahayr)
- սկզբնահայր (skzbnahayr)
- քաջահայր (kʻaǰahayr)
- քերթողահայր (kʻertʻołahayr)
- քրիստոսահայր (kʻristosahayr)
相关词汇
[编辑]- յօրայ (yōray)
派生語彙
[编辑]参考资料
[编辑]- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979年)，“հայր”，Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (亞美尼亞語)，2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume版，Yerevan：University Press
- Awetikʻean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837年)，“հայր”，Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (古典亞美尼亞語)，Venice：S. Lazarus Armenian Academy
- Fortson, Benjamin W. (2010年) Indo-European Language and Culture: An Introduction [印欧语系与文化：绪论]，第二版，牛津：Blackwell，第 387, 389 頁
- Godel, Robert (1975年) An introduction to the study of classical Armenian，Wiesbaden：Dr. Ludwig Reichert Verlag，第 34 頁
- Martirosyan, Hrach (2010年) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8)，Leiden and Boston：Brill，第 387 頁
- Petrosean, H. Matatʻeay V. (1879年)，“հայր”，Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English]，Venice：S. Lazarus Armenian Academy