ცა

参见：-ცა

巴茨语

词源

继承自原始纳克语 *ca (“不”)。

发音

• 国际音标^(帮助)：/ˈt͡sa/

助词

ცა (ca)

1. 不

格鲁吉亚语

ცა

发音

• 国际音标^(帮助)：[t͡sʰa]
• 断字： ცა

词源1

继承自上古格鲁吉亚语 ცაჲ (cay)，继承自原始南高加索语 *ca-。

名词

ცა (ca) (一般不可数，古复数 ცანი)

1. 天空

屈折

.Georgian.inflection-table tr:hover
{
	background-color:#EBEBEB;
}

ცა的变格 （参见格鲁吉亚语变格）

	单数	复数	古复数
主格	ცა (ca)
作格	ცამ (cam)
与格	ცას(ა) (cas(a))
属格	ცის(ა) (cis(a))
工具格	ცით(ა) (cit(a))
adverbial	ცად(ა) (cad(a))
呼格	ცავ (cav)
注意：古复数可能不存在。

ცა的后置词变格 （参见格鲁吉亚语后置词）

加与格的后置词	单数	复数
-ზე (在……上)	ცაზე (caze)
-თან (靠近……)	ცასთან (castan)
-ში (在……里)	ცაში (caši)
-ვით (像……)	ცასავით (casavit)
加属格的后置词	单数	复数
-თვის (为……)	ცისთვის (cistvis)
-ებრ (像……)	ცისებრ (cisebr)
-კენ (向着…… )	ცისკენ (cisḳen)
-გან (从……/……的)	ცისგან (cisgan)
加工具格的后置词	单数	复数
-დან (自/从……)	ციდან (cidan)
-ურთ (和……一起)	ცითურთ (citurt)
加状语格的后置词	单数	复数
-მდე (上至……)	ცამდე (camde)

派生词汇

• ცათაფრენა (cataprena)
• ცადაზიდული (cadaziduli)
• ცათამბჯენი (catambǯeni)
• მოწმენდილი ცა (moc̣mendili ca)
• გადახსნილი ცა (gadaxsnili ca)
• თვალღია ცა (tvalɣia ca)
• ცამდე აყვანა (camde aq̇vana)
• ციდან ჩამოსული (cidan čamosuli)
• ცათა სწორი (cata sc̣ori)
• ცაში ააფრენს (caši aaprens)
• ცაში დაფრინავს (caši daprinavs)
• ცაში ვარსკვლავებს ეთამაშება (caši varsḳvlavebs etamašeba)
• ცასა და ქვეყანას შუა (casa da kveq̇anas šua)
• ცისა და ქვეყნის მეფე (cisa da kveq̇nis mepe)
• ცისა, ბრისა (cisa, brisa)
• ცის თაღი (cis taɣi)
• ცის ფოლიო (cis polio)
• ცის გახსნა (cis gaxsna)
• ცის კამარა (cis ḳamara)
• ცის გუშაგი (cis gušagi)
• ცის ბორბალი (cis borbali)
• ცის ანაბრად (cis anabrad)
• ცის გუმბათი (cis gumbati)
• ცის ქვეშეთი (cis kvešeti)
• ცის ტატნობი (cis ṭaṭnobi)
• ცის კაბადონი (cis ḳabadoni)
• ცის დასალიერი (cis dasalieri)
• ცას შეაბერდება (cas šeaberdeba)
• ცამ ჩაყლაპა თუ დედამიწამ (cam čaq̇laṗa tu dedamic̣am)
• ცას სვეტი გამოუვარდება (cas sveṭi gamouvardeba)
• ცამ პირი შეიკრა (cam ṗiri šeiḳra)
• ცამ პირი მოიხსნა (cam ṗiri moixsna)
• არც ცა და არც ქვეყანა (arc ca da arc kveq̇ana)
• ცა ჩამოიქცა (ca čamoikca)
• ცა კამკამებს (ca ḳamḳamebs)
• ცა გაეხსნება (ca gaexsneba)
• ცა უწითლდება (ca uc̣itldeba)
• ცა დაენგრევა თავზე (ca daengreva tavze)
• ცა მაღალია მიწა-მაგარი (ca maɣalia mic̣a-magari)
• ცა ფეხად ჩამოდის (ca pexad čamodis)
• ცა ქუდად არ მიაჩნია, დედამიწა-ქალამნად (ca kudad ar miačnia, dedamic̣a-kalamnad)
• ცა პირს უზამს (ca ṗirs uzams)
• ცა ძირს მოიდგამს (ca ʒirs moidgams)
• ცა და ქვეყანა (ca da kveq̇ana)

 

参见

• ზეცა (zeca)

参考资料

• Orbeliani, Sulxan-Saba (1685–1716), Iordanišvili S., 编, Siṭq̇vis ḳona kartuli, romel ars leksiḳoni [The Wisp of Georgian Words That Beeth a Dictionary], Tbilisi: Georgian SSR print, 出版于1949, 页428

词源2

名词

ცა (ca)

1. (方言，非正式，Adjara) ცავ (cav)的另一种写法

明格列尔语

词源

继承自原始南高加索语 *ca-。

名词

ცა (ca) (不可数)

1. 天空
2. 天堂
3. 上颚

延伸阅读

• Kajaia, Otar (2005), “ცა”, Megrul-kartuli leksiḳoni [Mingrelian–Georgian Dictionary], online version prepared by Joost Gippert, Frankfurt am Main, 出版于2001–2004, 页1747
• Кипшидзе, Иосиф (1914), “ცა”, Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7) (俄语), Saint Petersburg: Academy Press, 页369a
• Kobalia, Alio (2010), “ცა”, Merab Čuxua, Nona Kobalia, Nana Kobalia, 合编, Megruli leksiḳoni [Mingrelian Dictionary] (Ḳolxuri seria; 7), online version prepared by Manana Buḳia, Tbilisi: Artanuji, ISBN 978-9941-421-14-3