და

參見：-და-

格魯吉亞語

發音

• 國際音標^(幫助): [d̥a]
• 斷字： და

詞源1

繼承自上古格魯吉亞語 დაჲ (day)，繼承自原始南高加索語 *da-。

名詞

და (da) (複數 დები)

1. 姊妹

   反義詞：ძმა (ʒma)

屈折

და 的變格（參見格魯吉亞語變格）

	單數	複數	古舊複數
主格	და (da)	დები (debi)	დანი (dani)
作格	დამ (dam)	დებმა (debma)	დათ(ა) (dat(a))
與格	დას(ა) (das(a))	დებს(ა) (debs(a))	დათ(ა) (dat(a))
屬格	დის(ა) (dis(a))	დების(ა) (debis(a))	დათ(ა) (dat(a))
工具格	დით(ა) (dit(a))	დებით(ა) (debit(a))	—
狀語格	დად(ა) (dad(a))	დებად(ა) (debad(a))	—
呼格	დავ (dav)	დებო (debo)	დანო (dano)

注意：古舊複數可能不存在。

და 的後置詞變格（參見格魯吉亞語後置詞）

加與格的後置詞	單數	複數
-ზე (-ze，“在……上”)	დაზე (daze)	დებზე (debze)
-თან (-tan，“靠近……”)	დასთან (dastan)	დებთან (debtan)
-ში (-ši，“在……裡”)	დაში (daši)	დებში (debši)
-ვით (-vit，“像……”)	დასავით (dasavit)	დებივით (debivit)
加屬格的後置詞	單數	複數
-თვის (-tvis，“為……”)	დისთვის (distvis)	დებისთვის (debistvis)
-ებრ (-ebr，“像……”)	დისებრ (disebr)	დებისებრ (debisebr)
-კენ (-ḳen，“向著……”)	დისკენ (disḳen)	დებისკენ (debisḳen)
-გან (-gan，“從……/……的”)	დისგან (disgan)	დებისგან (debisgan)
-ადმი (-admi，“關於……”)	დისადმი (disadmi)	დებისადმი (debisadmi)
加工具格的後置詞	單數	複數
-დან (-dan，“自/從……”)	დიდან (didan)	დებიდან (debidan)
-ურთ (-urt，“和……一起”)	დითურთ (diturt)	დებითურთ (debiturt)
加狀語格的後置詞	單數	複數
-მდე (-mde，“上至……”)	დამდე (damde)	დებამდე (debamde)

派生詞彙

• მოწყალების და (moc̣q̇alebis da)
• მედიცინის და (medicinis da)、მედდა (medda)

參見

• დობილი (dobili)
• ნახევარდა (naxevarda)
• დაქალი (dakali)
• სადაქალო (sadakalo)
• დისწული (disc̣uli)

詞源2

繼承自上古格魯吉亞語 და (da)，繼承自原始格魯吉亞-贊語 *da-。

連詞

და (da)

1. 和，及

拉茲語

詞源

繼承自原始南高加索語 *da-。

名詞

და (da) (複數 დალეფე，拉丁字母 da)

1. 姊妹

   ბაბაში ლეტაზ დო დოსქიდინერეფეზ დალეფეთი ნუნჭუნან

   babaşi leťaz do doskidinerepez dalepeti nunç̌unan

   父親的土地和遺產，不僅兒子分得，他們的姊妹也分得

延伸閱讀

• Kojima, Gôichi (2012–)，“da[1]”，Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı (土耳其語)
• Марр, Н. (1910年)，“და”，Грамматика чанского (лазского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Chan (Laz) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 2) (俄語)，Saint Petersburg：Academy Press，第 137a 頁
• Tandilava, Ali (2013年)，“და”，Merab Čuxua, Natela Kutelia, Lile Tandilava, Lali Ezugbaia, 合编，Lazuri leksiḳoni [Laz Dictionary], online version prepared by Levan Vašaḳiʒe，Tbilisi

明格列爾語

詞源

繼承自原始南高加索語 *da-。

名詞

და (da) (plural დალეფი)

1. 姊妹

   反義詞：ჯიმა (ǯima)

參考資料

• Kajaia, Otar (2005年)，“და”，Megrul-kartuli leksiḳoni [Mingrelian–Georgian Dictionary], online version prepared by Joost Gippert，Frankfurt am Main, 出版于2001–2004，第 352 頁
• Кипшидзе, Иосиф (1914年)，“და”，Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7) (俄語)，Saint Petersburg：Academy Press，第 221a 頁
• Kiria, Č̣abuḳi; Ezugbaia, Lali; Memišiši, Omar; Čuxua, Merab (2015年) Lazur-megruli gramaṭiḳa [Laz–Mingrelian Grammar] (格魯吉亞語)，Tbilisi：Gamomcemloba Meridiani，第 785 頁
• Kobalia, Alio (2010年)，“და”，Merab Čuxua, Nona Kobalia, Nana Kobalia, 合编，Megruli leksiḳoni [Mingrelian Dictionary] (Ḳolxuri seria; 7), online version prepared by Manana Buḳia，Tbilisi：Artanuji，ISBN 978-9941-421-14-3