excito

参见：excitó

加泰罗尼亚语[编辑]

动词[编辑]

excito

excitar 的第一人称单数现在时直陈式

拉丁语[编辑]

词源[编辑]

exciere (“呼唤；唤起；激发”) 的反复形，源自 ex- (“外；出”) +‎ ciere (“叫；召；唤”)。

发音[编辑]

(古典拉丁语) 国际音标^(帮助)：/ˈeks.ki.toː/, [ˈɛks̠kɪt̪oː]
(教会拉丁语) 国际音标^(帮助)：/ˈeks.t͡ʃi.to/, [ˈɛkst͡ʃit̪o]

动词[编辑]

excitō (现在时不定式 excitāre，完成时主动式 excitāvī，目的动名词 excitātum); 第一类变位

(及物) 召唤；唤来
(及物) 使产生；培养；建立
(及物，比喻义) 刺激；激发；使启动
近义词： īnstīgō、īnstinguō、exciō、irrītō、stimulō、sollicitō、percieō、concieō、cieō、concitō、urgeō、impellō、īnflammō、incendō、moveō、mōlior、adhortor、ērigō

反义词： domō、lēniō、sōpiō、sēdō、dēlēniō、restinguō、plācō、coerceō、mītigō、commītigō、ēlevō、levō、allevō、alleviō
- Quintus Curtius Rufus, Historiae Alexandri Magni, Book VI
  Parva saepe scintilla contempta magnum excitavit incendium.
  一个被忽视的小火花往往会引发一场大火。

变位[编辑]

excitō (第一类变位)的变位
直陈式		单数			复数
直陈式		第一人称	第二人称	第三人称	第一人称	第二人称	第三人称
主动	现在时	excitō	excitās	excitat	excitāmus	excitātis	excitant
	未完成过去时	excitābam	excitābās	excitābat	excitābāmus	excitābātis	excitābant
	将来时	excitābō	excitābis	excitābit	excitābimus	excitābitis	excitābunt
	完成时	excitāvī	excitāvistī, excitāstī¹	excitāvit, excitāt¹	excitāvimus, excitāmus¹	excitāvistis, excitāstis¹	excitāvērunt, excitāvēre, excitārunt¹
	过去完成时	excitāveram, excitāram¹	excitāverās, excitārās¹	excitāverat, excitārat¹	excitāverāmus, excitārāmus¹	excitāverātis, excitārātis¹	excitāverant, excitārant¹
	将来完成时	excitāverō, excitārō¹	excitāveris, excitāris¹	excitāverit, excitārit¹	excitāverimus, excitārimus¹	excitāveritis, excitāritis¹	excitāverint, excitārint¹
被动	现在时	excitor	excitāris, excitāre	excitātur	excitāmur	excitāminī	excitantur
	未完成过去时	excitābar	excitābāris, excitābāre	excitābātur	excitābāmur	excitābāminī	excitābantur
	将来时	excitābor	excitāberis, excitābere	excitābitur	excitābimur	excitābiminī	excitābuntur
	完成时	excitātus + 现在主动直陈形 of sum
	过去完成时	excitātus + 未完成主动直陈形 of sum
	将来完成时	excitātus + 将来主动直陈形 of sum
虚拟式		单数			复数
虚拟式		第一人称	第二人称	第三人称	第一人称	第二人称	第三人称
主动	现在时	excitem	excitēs	excitet	excitēmus	excitētis	excitent
	未完成过去时	excitārem	excitārēs	excitāret	excitārēmus	excitārētis	excitārent
	完成时	excitāverim, excitārim¹	excitāverīs, excitārīs¹	excitāverit, excitārit¹	excitāverīmus, excitārīmus¹	excitāverītis, excitārītis¹	excitāverint, excitārint¹
	过去完成时	excitāvissem, excitāssem¹	excitāvissēs, excitāssēs¹	excitāvisset, excitāsset¹	excitāvissēmus, excitāssēmus¹	excitāvissētis, excitāssētis¹	excitāvissent, excitāssent¹
被动	现在时	exciter	excitēris, excitēre	excitētur	excitēmur	excitēminī	excitentur
	未完成过去时	excitārer	excitārēris, excitārēre	excitārētur	excitārēmur	excitārēminī	excitārentur
	完成时	excitātus + 现在主动虚拟形 of sum
	过去完成时	excitātus + 未完成主动虚拟形 of sum
命令式		单数			复数
命令式		第一人称	第二人称	第三人称	第一人称	第二人称	第三人称
主动	现在时	—	excitā	—	—	excitāte	—
主动	将来时	—	excitātō	excitātō	—	excitātōte	excitantō
被动	现在时	—	excitāre	—	—	excitāminī	—
被动	将来时	—	excitātor	excitātor	—	—	excitantor
非定形		主动			被动
非定形		现在时	完成时	将来时	现在时	完成时	将来时
不定式		excitāre	excitāvisse, excitāsse¹	excitātūrum esse	excitārī	excitātum esse	excitātum īrī
分词		excitāns	—	excitātūrus	—	excitātus	excitandus
动词性名词		动名词				目的分词
		属格	与格	宾格	夺格	宾格	夺格
		excitandī	excitandō	excitandum	excitandō	excitātum	excitātū

¹At least one rare poetic syncopated perfect form is attested.

派生词汇[编辑]

excitatio

派生语汇[编辑]

意大利-罗曼语支：
- 加卢拉语: sciutà
- 那不勒斯语: scetare
- 萨萨里语: isceddà, isciddà
- 西西里语: scitare (卡拉布里亚)
撒丁语：
- 坎皮达诺方言: schidai
- 洛古多罗方言: ischidare
- 努奥罗方言: ischitare
南高卢-罗曼语支：
- 古奥克语: esedar
通俗拉丁语：
- ⇒ *dēexcitō （至此查阅更多衍生词汇）
→ 加泰罗尼亚语: excitar
→ 英语: excite
→ 世界语: eksciti
→ 法语: exciter
→ 弗留利语: ecitâ
→ 加利西亚语: excitar
→ 意大利语: eccitare
→ 皮埃蒙特语: ecité
→ 葡萄牙语: excitar
→ 罗马尼亚语: excita
→ 西班牙语: excitar

参考资料[编辑]

excito in Charlton T. Lewis & Charles Short, A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press, 1879
“excito”, in Charlton T. Lewis (1891) An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
excito在Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré Latin-Français (拉丁语-法语详解词典), Hachette中的内容
Carl Meissner; Henry William Auden (1894) Latin Phrase-Book‎^[1], London: Macmillan and Co.
- to make up, stir up a fire: ignem excitare (pro Mur. 25. 51)
- to rouse, wake some one: (e) somno excitare, dormientem excitare
- to elicit loud applause: clamores (coronae) facere, excitare
- to excite emotion: motus excitare in animo (opp. sedare, exstinguere)
- to put a man in a pleasurable frame of mind: animum alicuius ad laetitiam excitare
- to inspire the spiritless and prostrate with new vigour: excitare animum iacentem et afflictum (opp. frangere animum)
- to awaken new hope in some one: ad spem aliquem excitare, erigere
- to rouse a person's suspicions: suspicionem movere, excitare, inicere, dare alicui
- to rouse in some one an enthusiasm for virtue: excitare aliquem ad virtutem
- to arouse some one's lust: libidinem alicuius excitare
- to summon some one from the dead: aliquem ab inferis or a mortuis evocare, excitare (passive ab inferis exsistere)
- to build a tower: turrim excitare, erigere, facere
- to cause a war: bellum facere, movere, excitare
- to incite to valour: ad virtutem excitare, cohortari (or simply adhortari, cohortari)
excito in Ramminger, Johann (访问于16 July 2016) Neulateinische Wortliste: Ein Wörterbuch des Lateinischen von Petrarca bis 1700‎^[2], pre-publication website, 2005-2016
von Wartburg, Walther (1928–2002), “excitare”, Französisches Etymologisches Wörterbuch (德语), 卷3, 页273

葡萄牙语[编辑]

动词[编辑]

excito

excitar 的第一人称单数现在时直陈式

西班牙语[编辑]

动词[编辑]

excito

excitar 的第一人称单数现在时直陈式