阿塞拜疆語 [ 编辑 ]
源自原始突厥語 *bil- ( “ 知道 ” ) 。[1]
與
古突厥語 𐰋𐰃𐰠 ( bil- , “ 知道 ” ) ,
土耳其語 bilmek ,
克里米亞韃靼語 bilmek ,
烏茲別克語 bilmoq ( “ 知道 ” ) .
克里米亞韃靼語 bilmek ,
哈薩克語 білу ( bılu , “ 知道 ” ) ,
韃靼語 белү ( belü ) 同源。
bilmək
〈及物 〉 知道
Çox yaşayan çox bilməz , çox yer gəzən çox bilər 不是活得久知道得就多,去的地方多才是真正懂得多。
〈及物 〉 能夠
1906 , Sultanməcid Qənizadə, Allah xofu ; 再版為 “Allah xofu”, 出自 Sultanməcid Qənizadə. Seçilmiş əsərləri , Baku: Avrasiya Press, 2006 ,頁號 120 :Muzdur Məşədi Əsgər rusca danışmaq bilmirdi . 農民 Məşədi Əsgər 不會 說俄語。
〈及物 〉 認為
Lua错误 在Module:Quote的第2184行:|2= is an alias of |year=; cannot specify a value for both
〈不及物 〉 誤以為 (與elə 連用時)
Mən elə bilirdim ki biz artıq evdəyik ― 我以為 我們已經到家了。
bilmək 的變位
肯定
主語非過去分詞
bilən
主語過去分詞
bilmiş
主語將來確定分詞
biləcəq
非主語分詞
(mənim +) bildiyim
(sənin +) bildiyin
(屬施 +) bildiyi
(bizim +) bildiyimiz
(sizin +) bildiyiniz
(屬施 +) bildiyi 或 bildikləri
bilib
一般時間分詞
biləndə
強化分詞
bildikcə
特定時間分詞
bilərkən
情態分詞
bilərək
不定式
bilmək
單數
複數
第一
第二
第三
第一
第二
第三
直陳
現在
一般
bilirəm
bilirsən
bilir
bilirik
bilirsiniz
bilirlər
完成1
bilmişəm
bilmisən ,bilmişsən *
bilmişdir
bilmişik
bilmisiniz ,bilmişsiniz *
bilmişlər
完成2
–
bilibsən
bilib(dir)
–
bilibsiniz
bilib(dir)lər
過去
一般
bildim
bildin
bildi
bildik
bildiniz
bildilər
連續
bilirdim
bilirdin
bilirdi
bilirdik
bilirdiniz
bilirdilər
完成
bilmişdim
bilmişdin
bilmişdi
bilmişdik
bilmişdiniz
bilmişdilər
將來
確定
biləcəyəm
biləcəksən
biləcək
biləcəyik
biləcəksiniz
biləcəklər
不定
bilərəm
bilərsən
bilər
bilərik
bilərsiniz
bilərlər
過去將來
確定
biləcəkdim
biləcəkdin
biləcəkdi
biləcəkdik
biləcəkdiniz
biləcəkdilər
不定
bilərdim
bilərdin
bilərdi
bilərdik
bilərdiniz
bilərdilər
條件
現在
bilsəm
bilsən
bilsə
bilsək
bilsəniz
bilsələr
過去
bilsəydim
bilsəydin
bilsəydi
bilsəydik
bilsəydiniz
bilsəydilər
虛擬
biləm
biləsən
bilə
bilək
biləsiniz
bilələr
勸勵
biləsiyəm
biləsisən
biləsi
biləsiyik
biləsisiniz
biləsilər
强制
现在
bilməliyəm
bilməlisən
bilməli
bilməliyik
bilməlisiniz
bilməlilər
过去
bilməliydim
bilməliydin
bilməliydi
bilməliydik
bilməliydiniz
bilməliydilər
證據
現在
bilirmişəm
bilirmişsən
bilirmiş
bilirmişik
bilirmişsiniz
bilirmişlər
過去
bilibmişəm
bilibmişsən
bilibmiş
bilibmişik
bilibmişsiniz
bilibmişlər
祈使
bilim
bil
bilsin
bilək ,biləlim *
bilin
bilsinlər
否定
主語非過去分詞
bilməyən
主語過去分詞
bilməmiş
主語將來確定分詞
bilməyəcəq
非主語分詞
(mənim +) bilmədiyim
(sənin +) bilmədiyin
(屬施 +) bilmədiyi
(bizim +) bilmədiyimiz
(sizin +) bilmədiyiniz
(屬施 +) bilmədiyi 或 bilmədikləri
動副詞
bilməyib
一般時間分詞
bilməyəndə
強化分詞
bilmədikcə
特定時間分詞
bilməyərkən
情態分詞
bilməyərək
不定式
bilməmək
單數
複數
第一
第二
第三
第一
第二
第三
直陳
現在
一般
bilmirəm
bilmirsən
bilmir
bilmirik
bilmirsiniz
bilmirlər
完成1
bilməmişəm
bilməmisən ,bilməmişsən *
bilməmiş
bilməmişik
bilməmisiniz ,bilməmişsiniz *
bilməmişlər
完成2
–
bilməyibsən
bilməyib(dir)
–
bilməyibsiniz
bilməyib(dir)lər
過去
一般
bilmədim
bilmədin
bilmədi
bilmədik
bilmədiniz
bilmədilər
連續
bilmirdim
bilmirdin
bilmirdi
bilmirdik
bilmirdiniz
bilmirdilər
完成
bilməmişdim
bilməmişdin
bilməmişdi
bilməmişdik
bilməmişdiniz
bilməmişdilər
將來
確定
bilməyəcəyəm
bilməyəcəksən
bilməyəcək
bilməyəcəyik
bilməyəcəksiniz
bilməyəcəklər
不定
bilmərəm
bilmərsən , bilməzsən
bilməz
bilmərik
bilmərsiniz , bilməzsiniz
bilməzlər
過去將來
確定
bilməyəcəkdim
bilməyəcəkdin
bilməyəcəkdi
bilməyəcəkdik
bilməyəcəkdiniz
bilməyəcəkdilər
不定
bilməzdim
bilməzdin
bilməzdi
bilməzdik
bilməzdiniz
bilməzdilər
條件
現在
bilməsəm
bilməsən
bilməsə
bilməsək
bilməsəniz
bilməsələr
過去
bilməsəydim
bilməsəydin
bilməsəydi
bilməsəydik
bilməsəydiniz
bilməsəydilər
虛擬
bilməyəm
bilməyəsən
bilməyə
bilməyək
bilməyəsiniz
bilməyələr
勸勵
bilməyəsiyəm
bilməyəsisən
bilməyəsi
bilməyəsiyik
bilməyəsisiniz
bilməyəsilər
强制
現在
bilməməliyəm
bilməməlisən
bilməməli
bilməməliyik
bilməməlisiniz
bilməməlilər
過去
bilməməliydim
bilməməliydin
bilməməliydi
bilməməliydik
bilməməliydiniz
bilməməliydilər
證據
現在
bilməyirmişəm
bilməyirmişsən
bilməyirmiş
bilməyirmişik
bilməyirmişsiniz
bilməyirmişlər
過去
bilməyibmişəm
bilməyibmişsən
bilməyibmiş
bilməyibmişik
bilməyibmişsiniz
bilməyibmişlər
祈使
bilməyim
bilmə
bilməsin
bilməyək bilməyəlim *
bilməyin
bilməsinlər
潛在否定
主語非過去分詞
biləmməyən
主語將來確定分詞
biləmməyəcəq
非主語分詞
(mənim +) biləmmədiyim
(sənin +) biləmmədiyin
(屬施 +) biləmmədiyi
(bizim +) biləmmədiyimiz
(sizin +) biləmmədiyiniz
(屬施 +) biləmmədiyi 或 biləmmədikləri
動副詞
biləmməyib
一般時間分詞
biləmməyəndə
強化分詞
biləmmədikcə
特定時間分詞
biləmməyərkən
情態分詞
biləmməyərək
不定式
biləmməmək
單數
複數
第一
第二
第三
第一
第二
第三
直陳
現在
一般
biləmmirəm
biləmmirsən
biləmmir
biləmmirik
biləmmirsiniz
biləmmirlər
完成1
biləmməmişəm
biləmməmisən ,biləmməmişsən *
biləmməmişdir
biləmməmişik
biləmməmisiniz , biləmməmişsiniz *
biləmməşmilər
完成2
–
biləmməyibsən
biləmməyib(dir)
–
biləmməyibsiniz
biləmməyib(dir)lər
過去
一般
biləmmədim
biləmmədin
biləmmədi
biləmmədik
biləmmədiniz
biləmmədilər
連續
biləmmirdim
biləmmirdin
biləmmirdi
biləmmirdik
biləmmirdiniz
biləmmirdilir
完成
biləmməmişdim
biləmməmişdin
biləmməmişdi
biləmməmişdik
biləmməmişdiniz
biləmməmişdilər
將來
確定
biləmməyəcəyəm
biləmməyəcəksən
biləmməyəcək
biləmməyəcəyik
biləmməyəcəksiniz
biləmməyəcəklər
不定
biləmmərəm
biləmmərsən , biləmməzsən
biləmməz
biləmmərik
biləmmərsiniz , biləmməzsiniz
biləmməzlər
過去將來
確定
biləmməyəcəkdim
biləmməyəcəkdin
biləmməyəcəkdi
biləmməyəcəkdik
biləmməyəcəkdiniz
biləmməyəcəkdilər
不定
biləmməzdim
biləmməzdin
biləmməzdi
biləmməzdik
biləmməzdiniz
biləmməzdilər
條件
現在
biləmməsəm
biləmməsən
biləmməsə
biləmməsək
biləmməsəniz
biləmməsələr
過去
biləmməsəydim
biləmməsəydin
biləmməsəydi
biləmməsəydik
biləmməsəydiniz
biləmməsəydilər
虛擬
biləmməyəm
biləmməyəsən
biləmməyə
biləmməyək
biləmməyəsiniz
biləmməyələr
祈使
biləmməyim
biləmmə
biləmməsin
biləmməyək
biləmməyin
biləmməsinlər
註:部分變位形式可能只是假設,並非每一種變位形式都確實存在。
* 舊式或高語域
派生詞 [ 编辑 ]
參考資料 [ 编辑 ]
↑ Starostin, Sergei ; Dybo, Anna ; Mudrak, Oleg (2003), “*bil- ”, Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
↑ Haneda, Koichi (2009—2010), “bilmək”, لغات لهجهی تبریز [大不里士方言詞彙表 ] (波斯語), 大不里士: یاران, ISBN 978-964-234-028-6 , 页94