χρυσός

古希臘語

詞源

借自一閃米特語族語言，一般認為是腓尼基語或布匿語；對比腓尼基語 𐤇𐤓𐤑 (ḥrṣ)、聖經希伯來語 חָרוּץ (ḥārûṣ)、阿卡德語 𒆬𒄀 (ḫurāṣum)、邁錫尼希臘語 𐀓𐀬𐀰 (ku-ru-so)。

發音

 

• 國際音標^(幫助)：/kʰryː.sós/ → /xryˈsos/ → /xriˈsos/

• (公元前5世紀，阿提卡) 國際音標^(幫助)：/kʰryː.sós/
• (公元前1世紀，埃及) 國際音標^(幫助)：/kʰryˈsos/
• (公元4世紀，通用希臘語) 國際音標^(幫助)：/xryˈsos/
• (公元10世紀，拜占庭) 國際音標^(幫助)：/xryˈsos/
• (公元15世紀，君士坦丁堡) 國際音標^(幫助)：/xriˈsos/

名詞

χρῡσός (khrūsós) m (屬格 χρῡσοῦ); 二類變格

1. 金，黃金
2. (詩歌化) 珍貴、寶貴的東西
3. 金幣
   • 300 BCE – 200 BCE, Septuagint, Genesis 45.22

變格

ὁ χρῡσός；τοῦ χρῡσού的第二類變格（阿提卡）

格 / #	單數	雙數	複數
主格	ὁ χρῡσός ho khrūsós	τὼ χρῡσώ tṑ khrūsṓ	οἱ χρῡσοί hoi khrūsoí
屬格	τοῦ χρῡσού toû khrūsoú	τοῖν χρῡσοίν toîn khrūsoín	τῶν χρῡσών tôn khrūsṓn
與格	τῷ χρῡσῴ tôi khrūsṓi	τοῖν χρῡσοίν toîn khrūsoín	τοῖς χρῡσοίς toîs khrūsoís
賓格	τὸν χρῡσόν tòn khrūsón	τὼ χρῡσώ tṑ khrūsṓ	τοὺς χρῡσούς toùs khrūsoús
呼格	χρῡσέ khrūsé	χρῡσώ khrūsṓ	χρῡσοί khrūsoí
注意：	此表中給出的是阿提卡式變格。其他方言的變格，請參見Appendix:古希臘語方言變格。

χρῡσός；χρῡσού的第二類變格（史詩）

格 / #	單數	雙數	複數
主格	χρῡσός khrūsós	χρῡσώ khrūsṓ	χρῡσοί khrūsoí
屬格	χρῡσού / χρῡσοῖο / χρῡσοῖο / χρῡσόο / χρῡσόο khrūsoú / khrūsoîo / khrūsoîo / khrūsóo / khrūsóo	χρῡσοῖῐν khrūsoîin	χρῡσών khrūsṓn
與格	χρῡσῴ khrūsṓi	χρῡσοῖῐν khrūsoîin	χρῡσοῖσῐ / χρῡσοῖσῐν / χρῡσοίς khrūsoîsi(n) / khrūsoís
賓格	χρῡσόν khrūsón	χρῡσώ khrūsṓ	χρῡσούς khrūsoús
呼格	χρῡσέ khrūsé	χρῡσώ khrūsṓ	χρῡσοί khrūsoí
注意：	阿提卡以外的方言are not well attested. 有些形式只是推測，請謹慎使用。

派生詞

• ἄχρῡσος (ákhrūsos)
• διάχρῡσος (diákhrūsos)
• ἑλίχρῡσος (helíkhrūsos)
• ἐπίχρῡσος (epíkhrūsos)
• ἐπιχρῡσόω (epikhrūsóō)
• ζάχρῡσος (zákhrūsos)
• ἰσόχρῡσος (isókhrūsos)
• κατάχρῡσος (katákhrūsos)
• καταχρῡσόω (katakhrūsóō)
• ὁλόχρῡσος (holókhrūsos)
• παγχρῡ́σεος (pankhrū́seos)
• πάγχρῡσος (pánkhrūsos)
• περίχρῡσος (períkhrūsos)
• περιχρῡσόω (perikhrūsóō)
• πολύχρῡσος (polúkhrūsos)
• ὑπόχρῡσος (hupókhrūsos)
• ὑποχρῡσόω (hupokhrūsóō)
• φιλόχρῡσος (philókhrūsos)
• Χρύσιππος (Khrúsippos)
• χρυσῖτις (khrusîtis)
• χρυσόγονον (khrusógonon)
• Χρυσόγονος (Khrusógonos)
• χρυσολαβής (khrusolabḗs)
• χρῡσαλλίς (khrūsallís)
• χρῡσάμπυξ (khrūsámpux)
• χρῡσάνθεμον (khrūsánthemon)
• χρῡσανθής (khrūsanthḗs)
• χρῡσάορος (khrūsáoros)
• χρῡσάρματος (khrūsármatos)
• χρῡ́σασπις (khrū́saspis)
• χρῡσαυγέω (khrūsaugéō)
• χρῡσαυγής (khrūsaugḗs)
• χρῡσάωρ (khrūsáōr)
• χρῡσεῖον (khrūseîon)
• χρῡσελεφαντήλεκτρος (khrūselephantḗlektros)
• χρῡσεοβόστρυχος (khrūseobóstrukhos)
• χρῡσεόκυκλος (khrūseókuklos)
• χρῡσεοπήληξ (khrūseopḗlēx)
• χρῡσεοπήνητος (khrūseopḗnētos)
• χρῡ́σεος (khrū́seos)
• χρῡσεοσάνδαλος (khrūseosándalos)
• χρῡσεόστολμος (khrūseóstolmos)
• χρῡσεόστολος (khrūseóstolos)
• Χρῡ́ση (Khrū́sē)
• χρῡσηλάκατος (khrūsēlákatos)
• χρῡσήλατος (khrūsḗlatos)
• χρῡσήνιος (khrūsḗnios)
• χρῡσήρης (khrūsḗrēs)
• Χρῡ́σης (Khrū́sēs)
• χρῡσίδιον (khrūsídion)
• χρῡσίζω (khrūsízō)
• χρῡ́σινος (khrū́sinos)
• χρῡσίον (khrūsíon)
• χρῡσίς (khrūsís)
• χρῡσίτης (khrūsítēs)
• χρῡσοβαφής (khrūsobaphḗs)
• χρῡσοβέλεμνος (khrūsobélemnos)
• χρῡσοειδής (khrūsoeidḗs)
• χρῡσόθρονος (khrūsóthronos)
• χρῡσόκαρπος (khrūsókarpos)
• χρῡσόκερως (khrūsókerōs)
• χρῡσόκλυστος (khrūsóklustos)
• χρῡσοκόλλα (khrūsokólla)
• χρῡσοκόλλητος (khrūsokóllētos)
• χρῡσοκόμη (khrūsokómē)
• χρῡσοκόμης (khrūsokómēs)
• χρῡσόκομος (khrūsókomos)
• χρῡσόλιθος (khrūsólithos)
• χρῡσολᾰ́χᾰνον (khrūsolákhanon)
• χρῡσόμαλλος (khrūsómallos)
• χρῡσόμηλον (khrūsómēlon)
• χρῡσόπαστος (khrūsópastos)
• χρῡσόπους (khrūsópous)
• χρῡσόρραπις (khrūsórrhapis)
• χρῡσοστέφανος (khrūsostéphanos)
• χρῡσότευκτος (khrūsóteuktos)
• χρῡσοφαής (khrūsophaḗs)
• χρῡσοφάλαρος (khrūsophálaros)
• χρῡσοφορέω (khrūsophoréō)
• χρῡσοφόρος (khrūsophóros)
• χρῡ́σοφρυς (khrū́sophrus)
• χρῡσοφύλαξ (khrūsophúlax)
• χρῡσοχάλινος (khrūsokhálinos)
• χρῡσοχοεῖον (khrūsokhoeîon)
• χρῡσοχοέω (khrūsokhoéō)
• χρῡσόχοος (khrūsókhoos)
• χρῡσόω (khrūsóō)
• χρῡ́σωμα (khrū́sōma)
• χρῡσώρυχος (khrūsṓrukhos)
• χρῡ́σωσις (khrū́sōsis)
• χρῡσώψ (khrūsṓps)
• ψευδόχρῡσος (pseudókhrūsos)

 

派生語彙

• 希臘語: χρυσός (chrysós)
• 馬里烏波爾希臘語: хурсо́ (xursó)
• → 拉丁語: chrȳsos

參考資料

• “χρυσός”, in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
• “χρυσός”, in Liddell & Scott (1889) An Intermediate Greek–English Lexicon, New York: Harper & Brothers
• “χρυσός”, in Autenrieth, Georg (1891) A Homeric Dictionary for Schools and Colleges, New York: Harper and Brothers
• χρυσός in Cunliffe, Richard J. (1924) A Lexicon of the Homeric Dialect: Expanded Edition, Norman: University of Oklahoma Press, 出版于1963
• “χρυσός”, in Slater, William J. (1969) Lexicon to Pindar, Berlin: Walter de Gruyter
• G5557, Strong, James (1979) Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible
• Woodhouse, S. C. (1910) English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language‎^[1], London: Routledge & Kegan Paul Limited.
  • gold idem, page 365.
  • money idem, page 539.
  • trinket idem, page 895.
• Bauer, Walter et al. (2001) A Greek–English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, 3版, 芝加哥: 芝加哥大學出版社
• χρυσός - ΛΟΓΕΙΟΝ (since 2011) Dictionaries for Ancient Greek and Latin (in English, French, Spanish, German, Dutch) 芝加哥大學。

希臘語

發音

• 國際音標^(幫助)：/xɾiˈsos/
• 斷字：χρυ‧σός

詞源1

源自古希臘語 χρυσός (khrusós, “金”)（參見邁錫尼希臘語 𐀓𐀬𐀰 (ku-ru-so)），借自閃米特語族，對比聖經希伯來語 חָרוּץ (ḥārûṣ)、阿卡德語 𒆬𒄀 (ḫurāṣum)。

名詞

χρυσός (chrysós) m (复数 χρυσοί)

1. (化學) 金，黃金
2. (提喻) 錢，金錢
3. (比喻) 財富
4. (比喻) 有價值的東西

變格

χρυσός (chrysós)的變格

	單數
主格	χρυσός •
屬格	χρυσού •
賓格	χρυσό •
呼格	χρυσέ •

近義詞

• χρυσάφι n (chrysáfi)
• μάλαμα n (málama)

派生詞

• κοκκινοχρυσός (kokkinochrysós, “金茶色”)
• ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός (ó,ti lámpei den eínai chrysós, “發光的未必都是金子”)
• χρυσό- (chrysó-)
• χρυσοχόος m 或 f (chrysochóos, “金匠”)

同類詞彙

• Appendix:希臘語化學元素名稱

拓展閱讀

• χρυσός在希臘語維基百科上的資料。維基百科 ^el

詞源2

源自中古希臘語 χρυσός (khrusós)，源自古希臘語 χρυσοῦς (khrusoûs)，源自古希臘語 χρύσεος (khrúseos)。

形容詞

χρυσός (chrysós) m (陰性 χρυσή, 中性 χρυσό)

1. 用黃金製成的
2. 金色的
3. (比喻) 美麗的，漂亮的
4. (比喻) 善良的，好心的
5. (比喻) 可愛的

變格

χρυσός 的變格

數  格 / 性	單數			複數
	陽性	陰性	中性	陽性	陰性	中性
主格	χρυσός	χρυσή	χρυσό	χρυσοί	χρυσές	χρυσά
屬格	χρυσού	χρυσής	χρυσού	χρυσών	χρυσών	χρυσών
賓格	χρυσό	χρυσή	χρυσό	χρυσούς	χρυσές	χρυσά
呼格	χρυσέ	χρυσή	χρυσό	χρυσοί	χρυσές	χρυσά
衍生	比較級：πιο + 肯定形（如 πιο χρυσός） 相對最高級：定冠詞 + πιο + 肯定形（如 ο πιο χρυσός）

派生詞

• χρυσό n (chrysó, “金牌”)