çəkmək

阿塞拜疆語

其他字母

西里尔字母		чәкмәк
波斯-阿拉伯字母		چکمک‎

詞源

與土耳其語 çekmek、克里米亞韃靼語 çekmek、土庫曼語 çekmek、加告茲語 çekmää同源。

也對比楚瓦什語 шак (šak, “女式短裙後部的紅色蕾絲貼花”)。

發音

• IPA^(幫助)：[t͡ʃækˈmæk], [t͡ʃækˈmæj]
• IPA^(幫助)：[t͡sækˈmæk], [t͡sækˈmæj]
• (大不里士) IPA^(幫助)：[tsæhˈmɑχ]
• 斷字：çək‧mək

動詞

çəkmək

1. (及物) 與拉有關：
   1. (也作比喻義) 拉動

      Gəl bu masanı pəncərəyə doğru çəkək, mane olmasın!

      把這張桌子朝窗戶那邊拉一點，就不會擋路了。

      Əlbətdə onlar çalışacaqlar ki bizi öz tərəflərinə çəksinlər!

      他們肯定在嘗試把我們拉向他們那一邊！

   2. 劃線；拖，拽

      近義詞： dartmaq、sürümək

   3. 撤回 [+奪格]
      • 2009 2月 2, Azərfoto İnformasiya Agentliyi‎^[1]:

        Obama Iraqdan qoşunları çəkmək istəyir.

        奧巴馬想從伊拉克撤軍。

      近義詞： geri çəkmək、çıxarmaq

2. (及物) 鋪設，安裝（管道，線纜等）；修建，建設（道路等）

   Kəndimizə işıq və yol çəkiblər, ancaq qaz hələ çəkməyiblər

   他們已經給村子通了電、修了路，但是還沒裝天然氣管。

   Neft kəməri çəkmək ― 鋪設石油管道

   Asfalt çəkmək ― 鋪混凝土

   Bağın ətrafına hasar çəkmək. ― 圍著花園修一圈柵欄。

   近義詞： tikmək、düzəltmək

3. (及物) 吸煙，抽煙
   • 2010 3月 5, Musavat.com‎^[2]:

     Tələbə olanda hamı siqaret çəkirdi deyə, mən də çəkdim.

     我還是學生的時候就學會了抽煙，因為身邊的人都在抽。

   Kişi gündə bir qutu siqaret çəkirdi, yazıq tez öldü ― 這個男人每天抽一包煙；他很快就死掉了，真可憐。

   Qəlyan/çubuq çəkmək ― 抽水煙

4. (及物) 吸引

   diqqət çəkmək ― 吸引注意力

   近義詞： cəlb etmək

5. (比喻, 及物) 使感興趣
   • 2014 2月 27, Namiq Hüseynli, Azadlıq Radiosu‎^[3]:

     -Yaxın zamanlarda hekayələr, yaxud roman kitabı buraxmaq planın varmı? Səni daha çox hansı mövzu çəkir?

     你在打算寫一本短故事或者小說集嗎？哪個主題是你最感興趣的？

6. (及物) 碾，磨
7. (及物) 關閉
   • 2017 5月 31, Məlahət Rzayeva, Şərq‎^[4]:

     Zəif nəticə göstərənlərə məktəbin qapısı göstərilir - çıx, ardınca qapını çək.

     對於那些表現不好的人，他們會指著學校大門——自己出去，然後關門。

   近義詞： bağlamaq、örtmək

8. (及物) 吸，吸收
   • 2016 6月 16, Nazilə Xaqani, İnter.az‎^[5]:

     Yaşıl damlar yalnız möhtəşəm görünməklə kifayətlənmir, eyni zamanda istilik izolyasiyası edir, yağış suyunu çəkir və enerjiyə qənaət edir

     綠色屋頂不單只看起來壯觀，同時還能隔絕炎熱，吸收雨水，節約能量。

9. (及物) 遭受，忍受，受苦

   çətinliklər çəkmək ― 經歷困難

   zərər çəkmək ― 遭受破壞

   diş ağrisi çəkmək ― 受牙疼困擾

   Mən həyatımda çox ürək ağrısı çəkməli oldum ― 我不得不忍受著生活中的許多悲傷

10. (及物) 與圖畫有關：
    1. 畫，繪畫，描繪

       şəkil çəkmək ― 畫畫

       Rəssam bu şəkili bir il ərzində çəkirdi ― 藝術家用了一年來畫這幅畫

    2. 拍攝，攝製（電影）

       Bu yaxınlarda bu barədə çox maraqlı bir film çəkiblər. ― 最近一部關於此事的有趣電影正在攝製。

    3. 照相

       Telefonum bir az köhnədir, yaxşı şəkil çəkmir. ― 我的手機有點舊了，拍不出好照片。

11. (不及物) 持續

    Otuzdurduğum pulun hesabıma keçməsi nə qədər çəkər? ― 我要等多久，存的錢才能到賬？

    Bu xoşbəxtlik nə qədər çəkər? ― 這份喜悅能持續多久？

12. 與重量有關：
    1. (及物) 稱重；稱出某一重量的物品
       • 1987 2月 14, Fazil Sənan, Bazarda‎^[6]，頁號 180; 再版為 Ölümə Ərizə, Baku, 2012:

         Qardaş, yeddi kilo kartof çək.

         老兄，給我稱七公斤馬鈴薯。

    2. (不及物) 重量為

       Tüfəng təxminən iyirmi kilo çəkir.

       這把槍重達20公斤。

13. (及物) 擊，打，摑（直接賓語只接 şillə、qapaz 等）

    şillə çəkmək ― 打耳光

    şapalaq çəkmək ― 掌摑

    qapaz çəkmək ― 拍打後腦勺

    近義詞： şillələmək、qapazlamaq、şapalaqlamaq

14. (及物) 戴上

    Maskanı üzünüzə çəkin, və 15 dəqiqə saxlayın.

    戴上面具，保持15分鐘。

15. (及物) 蒸餾

    Araq çəkmək

    蒸餾伏特加

16. (不及物) 相像（一般與 tərəf (“邊”) 的與格連用）
    • 2016 6月 2, Xatirə Qədirli, Axar.az‎^[7]:

      Sərvərin də uşaq ikən musiqi ilə maraqlandığını görüb "ana tərəfə “çəkmisən” deyə zarafat edərmiş.

      他/她看見小時候的 Sərvər 對音樂感興趣的時候，打趣道“你真像你媽媽”

    近義詞： oxşamaq、bənzəmək

17. (及物, 比喻) 想念，思念

    Vətən onu çəkir ― 他想念自己的祖國。

變位

çəkmək的變位

肯定
主語非過去分詞			çəkən
主語過去分詞			çəkmiş
主語將來確定分詞			çəkəcəq
非主語分詞			(mənim +) çəkdiyim	(sənin +) çəkdiyin	(屬施 +) çəkdiyi	(bizim +) çəkdiyimiz	(sizin +) çəkdiyiniz	(屬施 +) çəkdiyi 或 çəkdikləri
			çəkib
一般時間分詞			çəkəndə
強化分詞			çəkdikcə
特定時間分詞			çəkərkən
情態分詞			çəkərək
不定式			çəkmək
			單數			複數
			第一	第二	第三	第一	第二	第三
直陳	現在	一般	çəkirəm	çəkirsən	çəkir	çəkirik	çəkirsiniz	çəkirlər
		完成1	çəkmişəm	çəkmisən, çəkmişsən*	çəkmişdir	çəkmişik	çəkmisiniz, çəkmişsiniz*	çəkmişlər
		完成2	–	çəkibsən	çəkib(dir)	–	çəkibsiniz	çəkib(dir)lər
	過去	一般	çəkdim	çəkdin	çəkdi	çəkdik	çəkdiniz	çəkdilər
		連續	çəkirdim	çəkirdin	çəkirdi	çəkirdik	çəkirdiniz	çəkirdilər
		完成	çəkmişdim	çəkmişdin	çəkmişdi	çəkmişdik	çəkmişdiniz	çəkmişdilər
	將來	確定	çəkəcəyəm	çəkəcəksən	çəkəcək	çəkəcəyik	çəkəcəksiniz	çəkəcəklər
		不定	çəkərəm	çəkərsən	çəkər	çəkərik	çəkərsiniz	çəkərlər
	過去將來	確定	çəkəcəkdim	çəkəcəkdin	çəkəcəkdi	çəkəcəkdik	çəkəcəkdiniz	çəkəcəkdilər
		不定	çəkərdim	çəkərdin	çəkərdi	çəkərdik	çəkərdiniz	çəkərdilər
條件	現在		çəksəm	çəksən	çəksə	çəksək	çəksəniz	çəksələr
	過去		çəksəydim	çəksəydin	çəksəydi	çəksəydik	çəksəydiniz	çəksəydilər
虛擬			çəkəm	çəkəsən	çəkə	çəkək	çəkəsiniz	çəkələr
勸勵			çəkəsiyəm	çəkəsisən	çəkəsi	çəkəsiyik	çəkəsisiniz	çəkəsilər
强制	现在		çəkməliyəm	çəkməlisən	çəkməli	çəkməliyik	çəkməlisiniz	çəkməlilər
	过去		çəkməliydim	çəkməliydin	çəkməliydi	çəkməliydik	çəkməliydiniz	çəkməliydilər
證據	現在		çəkirmişəm	çəkirmişsən	çəkirmiş	çəkirmişik	çəkirmişsiniz	çəkirmişlər
	過去		çəkibmişəm	çəkibmişsən	çəkibmiş	çəkibmişik	çəkibmişsiniz	çəkibmişlər
祈使			çəkim	çək	çəksin	çəkək, çəkəlim*	çəkin	çəksinlər
否定
主語非過去分詞			çəkməyən
主語過去分詞			çəkməmiş
主語將來確定分詞			çəkməyəcəq
非主語分詞			(mənim +) çəkmədiyim	(sənin +) çəkmədiyin	(屬施 +) çəkmədiyi	(bizim +) çəkmədiyimiz	(sizin +) çəkmədiyiniz	(屬施 +) çəkmədiyi 或 çəkmədikləri
動副詞			çəkməyib
一般時間分詞			çəkməyəndə
強化分詞			çəkmədikcə
特定時間分詞			çəkməyərkən
情態分詞			çəkməyərək
不定式			çəkməmək
			單數			複數
			第一	第二	第三	第一	第二	第三
直陳	現在	一般	çəkmirəm	çəkmirsən	çəkmir	çəkmirik	çəkmirsiniz	çəkmirlər
		完成1	çəkməmişəm	çəkməmisən, çəkməmişsən*	çəkməmiş	çəkməmişik	çəkməmisiniz, çəkməmişsiniz*	çəkməmişlər
		完成2	–	çəkməyibsən	çəkməyib(dir)	–	çəkməyibsiniz	çəkməyib(dir)lər
	過去	一般	çəkmədim	çəkmədin	çəkmədi	çəkmədik	çəkmədiniz	çəkmədilər
		連續	çəkmirdim	çəkmirdin	çəkmirdi	çəkmirdik	çəkmirdiniz	çəkmirdilər
		完成	çəkməmişdim	çəkməmişdin	çəkməmişdi	çəkməmişdik	çəkməmişdiniz	çəkməmişdilər
	將來	確定	çəkməyəcəyəm	çəkməyəcəksən	çəkməyəcək	çəkməyəcəyik	çəkməyəcəksiniz	çəkməyəcəklər
		不定	çəkmərəm	çəkmərsən, çəkməzsən	çəkməz	çəkmərik	çəkmərsiniz, çəkməzsiniz	çəkməzlər
	過去將來	確定	çəkməyəcəkdim	çəkməyəcəkdin	çəkməyəcəkdi	çəkməyəcəkdik	çəkməyəcəkdiniz	çəkməyəcəkdilər
		不定	çəkməzdim	çəkməzdin	çəkməzdi	çəkməzdik	çəkməzdiniz	çəkməzdilər
條件	現在		çəkməsəm	çəkməsən	çəkməsə	çəkməsək	çəkməsəniz	çəkməsələr
	過去		çəkməsəydim	çəkməsəydin	çəkməsəydi	çəkməsəydik	çəkməsəydiniz	çəkməsəydilər
虛擬			çəkməyəm	çəkməyəsən	çəkməyə	çəkməyək	çəkməyəsiniz	çəkməyələr
勸勵			çəkməyəsiyəm	çəkməyəsisən	çəkməyəsi	çəkməyəsiyik	çəkməyəsisiniz	çəkməyəsilər
强制	現在		çəkməməliyəm	çəkməməlisən	çəkməməli	çəkməməliyik	çəkməməlisiniz	çəkməməlilər
	過去		çəkməməliydim	çəkməməliydin	çəkməməliydi	çəkməməliydik	çəkməməliydiniz	çəkməməliydilər
證據	現在		çəkməyirmişəm	çəkməyirmişsən	çəkməyirmiş	çəkməyirmişik	çəkməyirmişsiniz	çəkməyirmişlər
	過去		çəkməyibmişəm	çəkməyibmişsən	çəkməyibmiş	çəkməyibmişik	çəkməyibmişsiniz	çəkməyibmişlər
祈使			çəkməyim	çəkmə	çəkməsin	çəkməyək çəkməyəlim*	çəkməyin	çəkməsinlər
潛在否定
主語非過去分詞			çəkəmməyən
主語將來確定分詞			çəkəmməyəcəq
非主語分詞			(mənim +) çəkəmmədiyim	(sənin +) çəkəmmədiyin	(屬施 +) çəkəmmədiyi	(bizim +) çəkəmmədiyimiz	(sizin +) çəkəmmədiyiniz	(屬施 +) çəkəmmədiyi 或 çəkəmmədikləri
動副詞			çəkəmməyib
一般時間分詞			çəkəmməyəndə
強化分詞			çəkəmmədikcə
特定時間分詞			çəkəmməyərkən
情態分詞			çəkəmməyərək
不定式			çəkəmməmək
			單數			複數
			第一	第二	第三	第一	第二	第三
直陳	現在	一般	çəkəmmirəm	çəkəmmirsən	çəkəmmir	çəkəmmirik	çəkəmmirsiniz	çəkəmmirlər
		完成1	çəkəmməmişəm	çəkəmməmisən, çəkəmməmişsən*	çəkəmməmişdir	çəkəmməmişik	çəkəmməmisiniz, çəkəmməmişsiniz*	çəkəmməşmilər
		完成2	–	çəkəmməyibsən	çəkəmməyib(dir)	–	çəkəmməyibsiniz	çəkəmməyib(dir)lər
	過去	一般	çəkəmmədim	çəkəmmədin	çəkəmmədi	çəkəmmədik	çəkəmmədiniz	çəkəmmədilər
		連續	çəkəmmirdim	çəkəmmirdin	çəkəmmirdi	çəkəmmirdik	çəkəmmirdiniz	çəkəmmirdilir
		完成	çəkəmməmişdim	çəkəmməmişdin	çəkəmməmişdi	çəkəmməmişdik	çəkəmməmişdiniz	çəkəmməmişdilər
	將來	確定	çəkəmməyəcəyəm	çəkəmməyəcəksən	çəkəmməyəcək	çəkəmməyəcəyik	çəkəmməyəcəksiniz	çəkəmməyəcəklər
		不定	çəkəmmərəm	çəkəmmərsən, çəkəmməzsən	çəkəmməz	çəkəmmərik	çəkəmmərsiniz, çəkəmməzsiniz	çəkəmməzlər
	過去將來	確定	çəkəmməyəcəkdim	çəkəmməyəcəkdin	çəkəmməyəcəkdi	çəkəmməyəcəkdik	çəkəmməyəcəkdiniz	çəkəmməyəcəkdilər
		不定	çəkəmməzdim	çəkəmməzdin	çəkəmməzdi	çəkəmməzdik	çəkəmməzdiniz	çəkəmməzdilər
條件	現在		çəkəmməsəm	çəkəmməsən	çəkəmməsə	çəkəmməsək	çəkəmməsəniz	çəkəmməsələr
	過去		çəkəmməsəydim	çəkəmməsəydin	çəkəmməsəydi	çəkəmməsəydik	çəkəmməsəydiniz	çəkəmməsəydilər
虛擬			çəkəmməyəm	çəkəmməyəsən	çəkəmməyə	çəkəmməyək	çəkəmməyəsiniz	çəkəmməyələr
祈使			çəkəmməyim	çəkəmmə	çəkəmməsin	çəkəmməyək	çəkəmməyin	çəkəmməsinlər
註：部分變位形式可能只是假設，並非每一種變位形式都確實存在。
* 舊式或高語域

派生詞

• çəki (“重量”)
• çəkiliş (“拍攝，攝製”, 名詞)
• çəkilmək (“撤退”)
• xətçəkən (“尺子”)

 

複合動詞

• ad çəkmək (“提及”)
• baş çəkmək (“拜訪，前往”)
• cəza çəkmək (“服刑”)
• dərd çəkmək (“擔心，擔憂；悲傷”)
• əl çəkmək (“不打擾”)
• əzab çəkmək (“遭受，忍受”)
• əziyyət çəkmək (“遭受，忍受”)
• imtahana çəkmək (“測試”)
• qol çəkmək (“簽名”)
• sınağa çəkmək (“測試”)
• zəhmət çəkmək